شورای شهر درباره نحوه اداره مرکز نوآوری شهرداری شیراز شفاف سازی کند/ حمایت رایگان از همه؟ یا رانت برای عده ای خاص!

به گزارش گنجینه فارس اواخر اسفند سال 1402 بود که شهرداری شیراز به منظور حمایت از شرکت های دانش بنیان با تمرکز بر رفع نیازهای مدیریت شهری اقدام به راه‌اندازی مرکز نوآوری نمود. به گفته متولیان و پایه گذاران آن قرار بود این مرکز واسطه میان شرکت های دانش بنیان و شهرداری شیراز شود. 

بنابر طرح اولیه ایجاد مرکز نوآوری قرار بود این مرکز با هدف رفع نیازهای شهرداری و کاهش هزینه های شهرداری نقش واسطه میان شرکت های دانش بنیان و شهرداری شیراز را ایفا نماید و با توجه به اینکه حمایت شهرداری شیراز از جوانان کشور در شرکت های دانش بنیان مسبوق به سابقه است و تاکنون منجر به توسعه فناوری های داخلی و صرفه جویی ارزی شده شده است از جمله در مترو شیراز که به گفته سرپرست سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری تاکنون ۵۲ قطعه بومی‌سازی شده که صنعت ریلی مترو شیراز را از واردات این قطعات از کشورهای خارجی بی‌نیاز کرده است و با استفاده و بکار گیری قطعات ساخت داخل تاکنون بیش از ۶۰۰۰ میلیارد ریال صرفه‌جویی شده است، به نظر میرسید وجود مرکز نوآوری اتفاق مثبتی در شهرداری باشد. اما اکنون سوال درباره چگونگی اداره این مرکز است؟

در حالی که شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌هایی که در بخش نوآوری فعالیت می‌کنند نیازمند حمایت و توجه ویژه از سوی مسئولین هستند به گفته کیانی نماینده شورای اسلامی در حال حاضر شرکت ها اقبال لازم را از مرکز نوآوری شهرداری ندارند چرا که امتیازات سایر مراکز نوآوری بیشتر است و به همین دلیل شورا لایحه ای را تصویب کرد که واگذاری خدمات مرکز به صورت رایگان به مدت یک سال و همچنین اختیار تمام بندهای حمایتی در اختیار کارگروه تخصصی و رئیس مرکز قرار گرفت تا به تشخیص آنها در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار گیرد. این لایحه با چهار رای مخالف و نه رای موافق نهایتا به تصویب رسید اما این تصمیم نگرانی هایی را در فضای نخبگانی ایجاد می کند.

 از آنجا که هدف از ایجاد مرکز نوآوری حل مسائل مدیریت شهری به کمک تیم های استارتاپی عنوان شده است اکنون سوال درباره چگونگی روند این حمایت هاست.

در مراکز رشد و نوآوری آنچه معمول است این است که تیم های نوپا سه سال فرصت رشد دارند و معمولا با اجاره پایین مستقر میشوند و از خدمات مرکز استفاده می کنند تا به بلوغ رسیده و به تنهایی بتوانند ادامه حیاط دهند. اما در هیچ کجای دنیا این خدمات رایگان ارائه نمی شود و حضور در مرکز یا در ازای خدمات است و یا سهم فروش و از آنجا که مکان مرکز نوآوری شهرداری فضای بزرگی ندارد رایگان قراردادن این فضا به شرکت ها بیشتر جنبه شوآف پیدا کرده زیرا ظرفیت پذیرش محدود است و مشخص نیست ارزیابی ها چگونه خواهد بود که موجب اعتراض بقیه شرکت ها نشود.

برای فهم بهتر ماجرا این توضیح لازم است که اصولا پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در مراکز نوآوری معمولاً از طریق یک فرآیند مشخص و استاندارد انجام می‌شود که شامل مراحل زیر است:

1. ثبت‌نام و ارائه درخواست: شرکت‌ها باید ابتدا در وب‌سایت مرکز نوآوری مورد نظر ثبت‌نام کرده و درخواست پذیرش خود را ارائه دهند. این درخواست معمولاً شامل اطلاعات پایه‌ای درباره شرکت، تیم مدیریتی، محصولات یا خدمات، و اهداف تجاری است.

2. ارزیابی اولیه: پس از دریافت درخواست، مرکز نوآوری اقدام به ارزیابی اولیه می‌کند. این ارزیابی ممکن است شامل بررسی مستندات، سوابق کاری و تجارب تیم مدیریت باشد.

3. بررسی طرح کسب‌وکار: شرکت‌ها باید یک طرح کسب‌وکار جامع و قابل قبول ارائه دهند که شامل تحلیل بازار، مدل کسب‌وکار، استراتژی‌های مالی و پیش‌بینی‌های رشد باشد.

4. مصاحبه و جلسه توجیهی: در بسیاری از موارد، مراکز نوآوری یک جلسه مصاحبه با اعضای تیم شرکت برگزار می‌کنند تا بیشتر با ایده‌ها، اهداف و توانمندی‌های آنها آشنا شوند.

5. ارزیابی فنی و علمی: در این مرحله، ممکن است نیاز به ارزیابی فنی و علمی محصول یا خدمات ارائه‌شده باشد. این ارزیابی می‌تواند شامل مشاوره با کارشناسان حوزه مرتبط باشد.

6. تصمیم‌گیری نهایی: پس از انجام مراحل فوق، مرکز نوآوری تصمیم نهایی را درباره پذیرش یا عدم پذیرش شرکت اتخاذ می‌کند.

7. توافق‌نامه و قرارداد: در صورت پذیرش، شرکت‌ها باید توافق‌نامه‌ای را امضا کنند که شرایط همکاری، حمایت‌های مالی و منابع ارائه‌شده توسط مرکز نوآوری را مشخص کند.

8. حمایت و نظارت: پس از پذیرش، مراکز نوآوری معمولاً به ارائه مشاوره، آموزش، شبکه‌سازی و سایر حمایت‌ها ادامه می‌دهند تا به رشد و توسعه شرکت کمک کنند.

این فرآیند ممکن است بسته به نوع مرکز نوآوری و سیاست‌های آن متفاوت باشد، اما اصول کلی معمولاً مشابه هستند.

اما حضور رایگان شرکت‌های دانش‌بنیان در مراکز نوآوری علاوه بر مزایای که میتواند داشته ممکن است برخی معایب و چالش‌ها را نیز به همراه داشته باشد. در زیر به برخی از این ضررها اشاره می‌شود:

1. عدم جدیت و انگیزه: وقتی که شرکت‌ها به صورت رایگان در مراکز نوآوری حضور دارند، ممکن است حس جدیت و انگیزه برای رشد و توسعه را از دست بدهند. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش کیفیت کار و عدم تلاش کافی برای پیشرفت شود.

2. تراکم بالای شرکت‌ها: اگر حضور در مراکز نوآوری رایگان باشد، ممکن است تعداد زیادی از شرکت‌ها به این مراکز هجوم بیاورند. این تراکم می‌تواند منجر به رقابت شدید و کاهش منابع و خدمات موجود برای هر شرکت شود.

3. کاهش کیفیت خدمات: با افزایش تعداد شرکت‌ها، مراکز نوآوری ممکن است نتوانند خدمات با کیفیتی را ارائه دهند. این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر روی رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشد.

4. عدم تعهد به اهداف: شرکت‌هایی که به صورت رایگان در مراکز نوآوری حضور دارند، ممکن است به اهداف و برنامه‌های مرکز متعهد نباشند. این موضوع می‌تواند باعث عدم تحقق اهداف مشترک و همکاری موثر شود.

5. مشکلات مالی: اگر مراکز نوآوری نتوانند از شرکت‌ها هزینه‌ای دریافت کنند، ممکن است با مشکلات مالی مواجه شوند و نتوانند به درستی از منابع خود استفاده کنند یا خدمات لازم را ارائه دهند.

6. عدم تنوع در ایده‌ها: اگر همه شرکت‌ها به صورت رایگان حضور داشته باشند، ممکن است تنوع ایده‌ها و پروژه‌ها کاهش یابد و مراکز نوآوری نتوانند بر روی پروژه‌های با پتانسیل بالا تمرکز کنند.

7. رقابت ناعادلانه: شرکت‌های بزرگ‌تر یا با منابع بیشتر ممکن است از حضور رایگان در مراکز نوآوری بهره‌برداری کنند و به نفع خود از منابع و خدمات استفاده کنند، که این می‌تواند به ضرر شرکت‌های کوچک‌تر باشد.

در نهایت، برای موفقیت مراکز نوآوری، مهم است که تعادل مناسبی بین حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و حفظ کیفیت خدمات و منابع برقرار شود.

با این توضیحات اکنون سوال اینجاست که این مرکز چه تدابیری برای این موضوع اتخاذ کرده است تا با کمترین چالش ها و بیشترین بهره وری رسالت خود را انجام دهد؟

نکته مهم ماجرا در این بین، صحبت ناظر شورای اسلامی شهر در صحن علنی مجلس در این باره است ، مهندس مهدی طاهری با گلایه از روند اجرایی این مرکز اظهار داشت از سال گذشته تا کنون تنها یک جلسه برگزار و از وی دعوت شده است!!!

وی اظهار داشت ساختار درآمدی و قوانین مالی این مرکز طبق قوانین شهرداری تنظیم شده است و ارقام میزهای اشتراکی با نظر کارشناسان رسمی دادگستری تعیین میشود لذا مخالفت خود را با این لایحه جدید و تفویض اختیارات اعلام کرد. 

با این توضیح سوال اینجاست این مرکز چگونه قرار است اداره شود و شورای شهر چه نظارتی بر عملکرد درست و عدالت مالی و تخصیص درست امکانات به شرکت ها خواهد داشت؟

به نظر می سد این لایحه بیش از اینکه جنبه حمایتگری عام از شرکت های دانش بنیان داشته باشد برای عده ای خاص ایجاد رانت خواهد کرد، به ویژه اینکه در اقدامی عجیب تمام اختیارات به رئیس مرکز داده شده که با وجود نیروهای متخصص زیادی که در شهرداری شیراز وجود دارد مشخص نیست با چه معیاری انتخاب گردیده است؟

با توجه به گستردگی پروژه های شهرداری، چنانچه کارگروه تخصصی و مدیر مرکز از تخصص کافی بهره مند باشند خواهند توانست با ایجاد فضای رقابتی سالم، زمینه را برای بهره مندی عادلانه همه علاقمندان به این حوزه فراهم نمایند و بجای حضور چند شرکت خاص، نقش واسطه ای مرکز (طبق آنچه در ابتدا مقرر گردیده بود) برای استفاده همه شرکتها از فرصت ها و پروژ های شهرداری فراهم گردد.

اکنون امید است شورای اسلامی شهر با توجه به حساسیت موجود و تجربیات گذشته در سوءمدیریت مراکز نوآوری در کشور، پاسخ لازم را به رسانه ها ارائه دهد تا مرکزی که قرار است به کمک شهرداری شیراز بیاید به خوبی بتواند با مدیریت صحیح، ساختار درست و حمایت مطلوب از نخبگان جوان ایرانی در جهت حمایت از تولید داخلی و فناوری های بومی گام بردارد.

پایان پیام / 11349