آیا مدیریت انرژی کشور شجاعت عبور از فصل عذرخواهی بی هزینه و بی‌اقدام را دارد؟

در سال‌های اخیر، ما با بحران‌هایی مواجه بوده‌ایم که فراتر از رخدادهای مقطعی، نشانه‌هایی از یک ناترازی عمیق در برنامه‌ریزی منابع کشور را عیان کرده‌اند. 

مهم‌ترینِ این بحران‌ها، ناترازی در حوزه‌ی انرژی است؛ پدیده‌ای که امروز دیگر نمی‌توان آن را با تعابیر فنی ساده یا مدیریت رسانه‌ای پوشاند. این بحران، حاصل روندی طولانی از بی‌توجهی به شاخص‌های علمی، نادیده‌گرفتن هشدارهای کارشناسان، و مهم‌تر از همه، فقدان یک نظام منسجم برای مدیریت ریسک منابع حیاتی کشور بوده است.

در مدیریت منابع، اخلاق مدیریتی تنها با حرف زدن درباره مسئولیت تعریف نمی‌شود؛ بلکه با رفتارهایی همچون پذیرش مسئولیت خطا، اصلاح ساختار مدیریت انرژی کشور، و پیشگیری از تکرار بحران جلوه می‌کند. با این تعریف، عذرخواهی بدون هزینه و بدون اقدام، اگرچه در ظاهر نشانه‌ای از مسئولیت‌پذیری است، اما در عمل می‌تواند به ابزاری برای حفظ وضعیت ناپایدار موجود تبدیل شود.

مدیریت ریسک منابع، مستلزم پیوستگی در اخلاق و ساختار است. در بحران انرژی امروز، جایی که تولید و مصرف دچار شکاف مزمن‌اند، زیرساخت‌ها فرسوده‌اند، و توسعه بدون ارزیابی منابع شکل گرفته، باید پرسید:
کدام نظام مدیریتی با پیوست ارزیابی مصرف، تاب‌آوری سیستم را تضمین کرده؟

کدام پروژه‌ی ملی با پیوست منابع و ظرفیت‌های واقعی انرژی طراحی شده است؟ 

کدام برنامه، فشار فزاینده بر منابع طبیعی را به‌صورت علمی مدیریت کرده است؟

پاسخ به این پرسش‌ها ما را به این واقعیت می‌رساند که در غیاب فصل‌بندی دقیق مدیریت، سطح‌بندی خطرات، و ساختار ارزیابی مستمر، بحران نه فقط محتمل، بلکه قطعی خواهد بود و از دل این ناکارآمدی ساختاری در مدیریت انرژی کشور، آن‌چه بروز می‌کند، مجموعه‌ای از تصمیم‌های مقطعی، موقتی و واکنشی‌ست همراه با بیانیه‌هایی که تنها پیام‌شان ،ابراز تأسف است.

اما جامعه امروز ما در مرحله‌ی پذیرش صرف عذرخواهی های بی هزینه نیست. مردم، فشار ناشی از خاموشی‌ها، توقف صنایع، و ناتوانی سیستم مدیریت منابع در تأمین انرژی پایدار را حس می‌کنند. آن‌ها تفاوت میان اصلاح واقعی و پوزش نمایشی را درک می‌کنند. در واقع، فقر انرژی، تنها به معنای نبود آب،گاز یا برق نیست؛ فقر انرژی، فقر در برنامه‌ریزی، فقر در شهامت تصمیم‌گیری و فقر در مدیریت آینده است.

اگر مدیریت منابع را به‌درستی بفهمیم، درمی‌یابیم که تنها راه برون‌رفت از وضعیت کنونی، بازگشت به عقلانیت سیستمی، استفاده از مدل‌های پیشرفته‌ی مدیریت ریسک، ایجاد پیوست ارزیابی مصرف ذیل هر پروژه، و ارتقاء کیفی ساختارهای تصمیم‌سازی است. انرژی، آب، خاک، و زیست‌بوم، منابعی نیستند که با مسکن های مقطعی، تصمیم‌های لحظه‌ای و بی‌پیامد، قطعی های مکرر اداره شوند.

امروز دیگر زمان پشیمانی نمایشی نیست؛ زمان همدلی همگانی در بازسازی ساختار مدیریت انرژی، بازگشت به خرد جمعی، و جسارت در اصلاح است.

بی شک همه ما بر این اصل معترف هستیم که منابع طبیعی این سرزمین، خط قرمزهای آینده ما هستند. اگر برای آن‌ها طرح نداشته باشیم، هیچ عذرخواهی‌ای کفایت نخواهد کرد و هیچ سرمایه‌ای توان جبران خسارت را نخواهد داشت.

پایان پیام / 10190