سنگ نگاره ها،مزیت ویژه گردشگری فارس

به قلم عبدالرضاحیدری اردکانی

ایران ، از معدود کشورهایی است که از خاص ترین، متنوع ترین و متمدن ترین فرهنگ ها و تاریخی پرشکوه و ناب برخوردار است. سرزمینی لبریز از جذابیت های هنری، تاریخی، ادبی و میراثی که از آن کشوری ثروتمند و اصیل در همه بخش ها ساخته است.
فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، آداب و رسوم و آیین ها در متنوع ترین شکل ممکن، که همچون رنگین کمانی چشم نواز بر بلندای این خاک پُرگُهر جلوه گری می کند.

سرمایه هایی که هرکدام گنجینه ای کم نظیر و بعضا بی نظیر به شمار می آیند. در این میان هنر هنرمندان این مرز و بوم در ثبت و ضبط این کُهن داشته های ایرانی اعصارگذشته، توانمندی دیگری است که خود جای تامل و توجه دارد.

اینکه با استادانه ترین و ظریف ترین صورت ممکن، با دستان خالی ،تاریخ وقایع مهم و شرح ماجرایی تاریخ ساز را بر دل سنگ ها نقش کنند، قوانین و مقررات را برخشت ها و آداب و رسوم را بر ظرف ها و سفال ها تصویرکردن،  نشان از ایرانیانی دارد که در عصر خود هنرمندانه حکمرانی کرده اند و هنرمندانه تر، آن را ثبت و ضبط کرده اند.

از مهمترین میراث های کهن و ارزشمند که آیینه فرهنگ ورزی و مدنیت درایران است،سنگ نگاره ها هستند.
دفترها و صفحاتی سنگی که جوهر عظمت ایرانیان را در خود تازه و گویا نگه داشته اند. در تماشای این سنگ نگاره ها طنینی غرور آمیز در وجود هر بیننده ای شکل می گیرد، زیرا که قرن هاست آیینه میراث ماندگار و ارزنده ای از گذشته گان ، حکمرانان و پادشاهانی که هر کدام بخشی از تاریخ و مدنیت ایران را ساخته اند در آن به امانت گذاشته شده است.

آلبوم های مصور که در نهایت ظرافت بر روی سنگ ها نقش بسته اند، گویی سنگ همچون خمیری نرم و صخره ها همچون برگ های کاغذ مطیع استادان سنگ تراش ایرانی بوده اند.
روایت گری و قصه پردازی  از گذشته های دور یکی از آداب رسوم ایرانیان به دلیل غنای فرهنگی آنها در میان مردم رایج بوده است. همین روایت پردازی، آنگاه که بر صفحه های سنگی کوه ها و دره ها و گذرگاه‌ها نقش بست، راوی فرهنگ و تمدن ایران شد.
هر سنگ نگاره برگی از تاریخ این دیار را ورق می زند که تا به امروز می توان پیرامون مفاهیم به کار رفته در آن مطالعه و تحقیق کرد و سخن ها گفت و حماسه ها سرود.  یکی از برجسته ترین سنگ نگاره های تاریخ تمدن ایرانیان، نقشی که تا امروز زنده و گویا ، عظمت پادشاهان ایرانی در برابر متجاوزان غربی و بیگانگان را به نمایش گذاشته است.

نقش برجسته تنگ چوگان کازرون است. نقش برجسته ای بجا مانده از حکمرانی ساسانیان با نقش آفرینی شاپور اول ساسانی.  در این نقش برجسته که جهانگردان و مستشرقین مشهوری در سفرنامه ها و نوشته هایشان به آن اشاره کرده  و متحیر شده اند، داستان شکست امپراطوری رم از پادشاه ایرانی است. این شکست یکی از بزرگترین شکست های امپراطوری روم از امپراطوری بزرگ ایران است. در این صحنه که سنگ ها روایتگر آنند، والرین امپراطور روم در برابر قدرت و بزرگی شاه ایرانی(شاپور اول ساسانی)زانو زده درحالیکه دستش همچون اسیری مستأصل در دست پادشاه ایران است. پادشاهان و فرماندهان دیگر امپراتوری روم نیز دراین تصویر سنگی، زیر سایه قدرت و عظمت شاه ایرانی به خاک افتاده اند.

این برگ از تاریخ وشکوه ایران با چنین روایتی حماسی ، در بخش های دیگری از استان فارس، همچون سنگ نگاره نقش رستم مرودشت و سنگ نگاره نقش رستم داراب هرکدام به شکلی خاص برای ثبت این فتح و پیروزی ایرانیان از زبان سنگ ها روایت می شود.

نکته قابل تامل ساختار این سنگ نگاره هاست که همچون پرده ی بزرگ نمایش، در اندازه ای فرا انسانی تراشیده شدند تا هیمنه این پیروزی و فتح ایرانی برای هر بیننده ای تاثیرگذار و قابل باور باشد. از منظر دیگر این سنگ نگاره ها یک برگ برنده و مزیت ویژه برای گردشگری فارس است تا با ابزار رسانه، مستندسازی و معرفی به جهانیان که رهبر معظم انقلاب در سفر به استان فارس براین موضوع و معرفی هنرمندانه این حماسه در رونق گردشگری و عظمت ایرانیان تاکید ورزیدند، یک تیر و چند نشان باشد. ایشان در تقابل ادبیات و روایت های ساختگی غربیان در برابر ایران و ایرانی، بر معرفی  این اسناد سنگی و پرمحتوا و متجلی و برجسته کردن آن برای همه جهانیان تاکید کرده و این خود یک نقشه راه در حوزه گردشگری فارس به شمار می آید.

مزیتی ویژه که باید برای حضور گردشگران خارجی برای دیدن چنین منظره های خاص و کم نظیری برنامه ریزی اصولی و تبلیغات کاربردی و فراگیر انجام داد. بهره گیری از تکنیک های اطلاع رسانی و تولید محتواهای نو و مناسب برای کشورهای هدف گردشگری تنها یک برگ از کتاب تبلیغات و معرفی داشته های میراثی فارس است که باید مد نظر قرار گیرد.